Brons Letovo op Build School Moskou september 2017

Build Schools presentatie van Dorte trok afgelopen donderdag een volle zaal. Een verhaal over kampvuur, waterbron en grot. En natuurlijk personalized learning. Bij het tonen van bling-bling IJburg ging er een ohhhh en ahhhhh door de zaal. Na een half uur gestuntel van de tolk trok onze opdrachtgeefster Paulina de microfoon uit haar hand en ging zelf het verhaal van Dorte in het Russisch vertalen. 

Na elke zin van Dorte volgde nu een uitvoerig betoog. De andere presentaties uit Spanje en Finland verkondigden een vergelijkbaar standpunt. Niet het gebouw is belangrijk maar de leerlingen/studenten. Het fenomeen leren en de kwaliteit van de leeromgeving. Gebouwen moeten dat faciliteren.


 

Dorte en Pascale zijn inmiddels door de stapel visitekaartjes heen. Anna, Paulina, Pascale en Dorte zijn aan een stuk door in gesprek met mannen in pakken. Driftig gebarend staan ze voor kleurige presentaties die op grote borden zijn geplakt. De dames van Ecophon en Gyproc, waarmee atelier PRO de stand deelt, is overbevolkt. De tentoonstelling laat veel nieuwe schoolarchitectuur zien uit verschillende landen. Vaak toch weer oude typologieën voorzien van een hippe gevel. Maar toch is ook hier de verandering zichtbaar. Overal wordt druk geeëxperimenteerd en worden tradities opgerekt. De buitenlandse architecten die spreken geven de laatste zet. Wellicht tuimelt Rusland nu echt het nieuwe millennium in. 




Moskou is een prachtige negentiende-eeuwse bijna schaalloze bouwblokkenstad dooraderd met brede doorgaande wegen, asfalt van gevel tot gevel, en schitterende orthodoxe kloosters en kerken. Maar achter het roomkleurige en pastel pleisterwerk, en onder het graniet waarmee hier de straten zijn geplaveid is een gistingsproces gaande die de maatschappij noodzakelijkerwijs zal veranderen in de komende periode. Uzbeken, Jakoeten, Kareliërs en andere volken van Rusland trekken naar de grote steden. Moskou explodeert met bevolking. En al die nieuwe Moskovieten gaan hun plek en rechten opeisen. In nieuw Moskou moeten er veel nieuwe scholen komen, en men wil af van de oude negentiende-eeuwse onderwijsprincipes. Men wil meer dan alleen klaslokalen als soldaten gerangschikt, aldus de ambtenaar die naast me zat tijdens de presentaties.




Van Anna leren wij die avond weer een hoop nieuwe typischer Russische woorden zoals ‘slagbaum’ en ‘ hauptman’. Hoewel ze zelf werkelijk geen idee heeft waar die woorden vandaan komt hebben ze in Rusland een hele eigen betekenis gekregen. Pascale meende in de gespreken ook nog ‘herdershond’ te hebben gehoord en Dorte sprak over ‘boudoir’.

Vrijdag naar de bouwplaats. Met Paulina (opdrachtgever), Anna (projectleider) en Nadia (interieurarchitecte die Thijs' droom ter plekke verwezenlijkt) wordt elk hoekje geïnspecteerd. De bouwplaats is een mierennest van voornamelijk Aziatische bouwvakkers, vriendelijk lachende mannen en vrouwen. Met een drilboor worden traptreden uit de pas gestorte tribune gemodelleerd zodat er in het hele gebouw nauwelijks een gesprek mogelijk is. Men wil in oktober, nog voordat de sneeuw valt, wind en waterdicht zijn. En tot grote paniek van de aannemer is er dit weekend sneeuw aangekondigd. Binnen is men al aan de afwerking met gips begonnen maar een groot deel van de schil moet nog gedicht worden, kozijngaten zijn grotendeels nog met multiplex afgedicht. In mei 2018 moet er worden opgeleverd!


 

Nadia, streng en precies, en de aannemer hebben alle afwerkmaterialen verzameld en Pascale en Dorte nemen ze tafel voor tafel met ze door. Het duurt uren voordat we langs de eindeloze rijen tegels en verfvlakken zijn. Bij een binnendeurkozijn breekt een ijselijk gegil los. Het blijkt dat Mikael, de toekomstige schooldirecteur, de voorkeur heeft doorgeduwd voor het lelijkste model deurgreep uit de duimdikke catalogus. Later zal dat met Paulina worden rechtgetrokken. Om acht uur waren we op de bouwplaats en pas om drie uur rijden we half bevroren met Paulina terug naar Moskou. In de auto heeft Paulina de verwarming op 27 graden gezet zodat Anna, Dorte en Pascale na een halve kilometer min of meer bewusteloos achter in de auto liggen.

 



In Rusland is de bouwcultuur iets anders georganiseerd. Het idee integraal ontwerpteam of integrale gebiedsontwikkeling is hier geheel onbekend. Hier gebeurt niets integraal. Iedereen doet zijn eigen kunstje in de juiste volgorde achter elkaar. Alles wordt keurig afgestempeld. De architect spreekt hier nooit een constructeur en andere adviseurs. Stedenbouwers zullen hier vermoedelijk nooit met opdrachtgevers of architecten spreken. Topdown en goedkeuring stempelen alom hier. Constructeurs en installatieadviseurs krijgen het ontwerp van de architect in de schoot geworpen en hebben het er maar mee te doen. En als de constructeur midden in de hal een kolom neerzet, en het wordt ontdekt door de architect, dan haalt hij deze niet weg van tekening. Alleen als de opdrachtgever dat vraagt. 




In tegenstelling tot in Nederland, waar bouwtoezicht helemaal uit de tijd is, moet hier de hoofdconstructeur alle wapening inspecteren samen met de bouwinspecteur. Dan worden er hier en daar nog wat staafjes bijgelegd. Het certificaat wordt plechtig ondertekend. Dan pas kan er gestort worden, ook midden in de winter met -20 graden. En dat gaat bij elke stort zo. Kortom, of mei 2018 een feest gaat worden of niet is de grote vraag. Angstig kijkt iedereen naar de grijze hemel vol sneeuw. Maar alles gaat hier achter elkaar, dat geeft rust en zekerheid.


 

Lees meer over het project op de projectpagina en Build school 2017