In 2013 werd het Meander Medisch Centrum in Amersfoort opgeleverd, naar ontwerp van atelier PRO. Als uitbreiding van de ‘Hotfloors’, de afdeling waar zich de intensieve zorg met de operatiekamers bevindt, werkten we de afgelopen jaren aan de uitbouw van een bestaand bouwblok aan de voorzijde van het ziekenhuis. In de nieuwe vleugel komt de CCU-afdeling (Coronary Care Unit), die als functie ‘doorgeschoven’ is vanuit het bestaande gebouw; daarnaast huisvest de aanbouw een aantal nieuwe OK’s, het nieuwe Oog-dagcentrum, en op de bovenste verdieping een ruime personeelskamer en de grote techniekruimte die nodig is voor de luchtbehandelingsinstallatie boven de OK’s.
De patiënt centraal
Het Meander Medisch Centrum is een ziekenhuis met een missie: ‘De patiënt centraal’. Dit vertaalt zich onder meer in de opzet van het gebouw, waarin de publiek toegankelijke ruimtes - de entreehallen, de poliklinieken en de verpleegafdelingen - nooit kruisen met de gebieden waar patiënten geopereerd worden. De uitbreiding sluit daarom direct aan op de kant van het gebouw waar zich de al bestaande Hotfloors bevinden. De nieuwe vleugel gaat qua vorm en materiaal natuurlijk op in het geheel, en brengt het bestaande gebouw visueel in evenwicht. Het wekt de indruk integraal onderdeel te zijn van de oorspronkelijke opdracht - wat minder vanzelfsprekend was dan het lijkt, omdat bijvoorbeeld de originele baksteen uit 2013 niet meer leverbaar was.
De Coronary Care Unit
Het lag voor de hand om juist de CCU te verplaatsen naar de nieuwe vleugel: niet alleen had het ziekenhuis in algemene zin meer ruimte nodig, maar de CCU kent - meer dan andere afdelingen - een koppeling tussen ingreep en verpleging. Patiënten op de hartafdeling hebben na de operatie specifieke nazorg nodig, waarbij ze continu gemonitord worden. De nieuwe vleugel omvat naast Hotfloors dus ook een verpleegafdeling, met - net als in de rest van het Meander Medisch Centrum - alleen éénpersoonskamers met een eigen badkamer. De patiëntkamers van de CCU hebben naar buiten toe een heel open opzet, en bevinden zich midden tussen het groen; daardoor bieden deze ruimtes de patiënten, die zich toch in een stressverhogende situatie bevinden, een rustgevend uitzicht - en dat is op een hartafdeling niet onbelangrijk.
Intensieve zorg met een open karakter
Wat bijzonder is, is dat ook de operatiekamers in de nieuwe aanbouw ramen hebben - terwijl een Hotfloor in principe een ruimte als een machine is, volledig gericht op zorg, met boven de OK’s een hele verdieping met installaties. Ook hier is dus gekozen voor de menselijke maat. In de nieuwbouw bevindt zich tevens de nieuwe personeelsruimte voor alle Hotfloorsmedewerkers - zowel die in de bestaande als in de nieuwbouw - met een overhoeks raam. Aan het eind van de gangen van de nieuwe CCU-afdeling bevindt zich aan beide kopse kanten een groot venster; dat zorgt voor een betere oriëntatie voor patiënten en bezoekers, en biedt een mooie doorkijk op het kunstwerk voor de hoofdentree.
Een hybride OK
De Hotfloors in het bestaande gebouw kennen allemaal dezelfde opzet, met iedere keer twee OK’s rond een afdekruimte. Dit principe is doorgetrokken in de nieuwe aanbouw, waarbij de operatiekamers zoveel mogelijk langs de gevel zijn gesitueerd. Van de drie OK’s is er één een hybride OK, die met een oppervlak van 90 m2 twee keer zo groot is als een reguliere operatiekamer. Daardoor kan er hier een groot aantal verschillende medische ingrepen worden uitgevoerd - er is immers meer ruimte voor verschillende soorten apparatuur. Bijzonder is hier de hangende C-boog voor röntgenbeelden, waardoor de vloer - en dus het hele vertrek - zoveel mogelijk vrij wordt gehouden.
Oog-dagcentrum met uitzicht
Door de beschikbare ruimte ontkwamen we er niet aan ook één inpandige operatiekamer te ontwerpen. Deze is - als onderdeel van het nieuwe Oog-dagcentrum - opgezet als Oog-OK, waardoor het ontbreken van direct daglicht juist een pré is. Deze operatiekamer heeft, in tegenstelling tot de reguliere Hotfloors, geen uitgebreide recovery-ruimte nodig. De oogafdeling kon dus compact worden gehouden, en heeft een eigen, dubbelhoge wachtruimte voor de patiënten gekregen, dat met grote raampartijen uitzicht geeft op de hoofdentree.
Een groen en rustgevend landschap
De omgeving speelt, door de open opzet, een belangrijke rol binnen het gebouw. Het ziekenhuis en het landschap zijn samen ontworpen - toen én nu; ook voor deze uitbreiding werkten we samen met DS landschapsarchitecten. Om de patiënten maximaal zicht te bieden op de natuur zijn grote bomen zoveel mogelijk behouden. De pergola aan de voorzijde van het bestaande gebouw, boven het verdiepte parkeerdek, wordt doorgetrokken. Deze pergola is vanuit de nieuwbouw goed te zien, en versterkt de natuurlijke setting. Zo heeft de CCU een groen, rustgevend uitzicht: ook hier staat de patiënt centraal.
Duurzaamheid
Omdat het hier een uitbreiding van een bestaand gebouw betreft, was het een uitdaging om de nieuwe aanbouw te laten voldoen aan de huidige normen wat betreft duurzaamheid - omdat anders het bestaande gevelbeeld met een vlakke langsgevel niet doorgetrokken kon worden. Daardoor scoort de aanbouw lager waar het gaat om bijvoorbeeld isolatiewaardes dan zelfstandige nieuwbouw. De aanbouw is daar dus ook moeilijk mee te vergelijken, omdat we in dat geval veel hogere normen zouden hanteren en veel hogere ambities zouden hebben m.b.t. zonnepanelen, ventilatie en isolatie. Wel was het Meander Medisch Centrum bij oplevering in 2013 vooruitstrevend op het gebied van duurzaamheid, en deze normen zijn ook leidend geweest bij de uitbreiding. Ook is het landschap verder vergroend, en het sedumdak verder doorgetrokken.
Samenwerking
Deze aanbouw is een van meerdere deelopdracht die atelier PRO, samen met een ontwerpteam, voor het Meander Medisch Centrum ontworpen en opgeleverd heeft; daarbij was ook de projectleiding weer in handen van AT Osborne. Het feit dat het ziekenhuis als opdrachtgever bij ons terug blijft komen, is wat ons betreft het beste bewijs van een goede samenwerking - en van onze gedeelde kernwaarde, ‘de patiënt centraal’.
