Clean Air (summer) School

door: Alex Letteboer en Berit Piepgras

Voor een enthousiast publiek mochten we afgelopen donderdag de uitkomsten van de Case Study Clean Air Schools presenteren. We hebben afgelopen drie weken een school ontworpen voor een locatie naast de Ring (snelweg) in Antwerpen. Hier is een zodanig slechte luchtkwaliteit, dat er geen school kan worden gerealiseerd.

Met een locatiespecifiek ontwerp heeft het ontwerpteam (Alex, Bas, Thijs, Sjoerd en Berit) toch een mogelijke oplossing kunnen vinden. Middels ontwerpend onderzoek hebben we, met behulp van de hiervoor speciaal ontwikkelde Clean Air Toolbox, concepten gegenereerd en een uiteindelijk ontwerp gemaakt. De tools zijn ruimtelijke ingrepen die de lucht aan de buitenkant (en binnenkant) van een gebouw kunnen verbeteren. Tijdens het ontwerpproces hebben we onze bevindingen voor zowel het binnenklimaat als de luchtkwaliteit van de omgeving van het gebouw besproken met experts van TNO.

Permeabel
Het uiteindelijke ontwerp is een gebouw dat meerdere ‘schillen’ heeft. Lucht wordt gezuiverd en in het binnenste gedeelte van de school: de lesruimten geblazen. Door overdruk wordt deze schone lucht verder gebruikt voor meer semi- en openbare ruimten in en om de school. De buitenste schil is de gevel naast de Ring. Deze vormt een barrière naar de snelweg om op deze manier de lucht naar boven en over de rest van Antwerpen te leiden. Door de “grillige” vormgeving van gevel aan deze zijde wordt extra turbulentie gecreëerd om de lucht extra te mengen, zodat fijnstof niveaus snel dalen.


Het gebouw werkt als filter
Elektrostatische filters zorgen voor een schone lucht in de leslokalen. Deze lucht wordt geleidt naar de semi-publieke ruimten, die overdekt zijn met glas. Vanaf hier stroomt de schone lucht naar buiten om een betere luchtkwaliteit in de openbare ruimte op het schoolplein te creëren. Het plein ligt in de luwte om een street canyon effect te creëren met schone lucht. Of dit echt zo werkt, willen wij nog testen in een windtunnel.

Op deze manier zorgt het ontwerp voor de mogelijkheid om een raam te openen van het leslokaal naar de semi-publieke ruimte zonder fijnstof of roet naar binnen te laten. Hierin liggen kansen voor het combineren van het programma “Frisse Scholen” met passief bouwen.

Natuurlijk worden andere toepassingen en ruimtelijke ook ingezet voor het creëren van een energieneutraal en prettig schoolgebouw, waaronder een algengevel als zonwering en bioreactor, prefab houtbouw voor een schone bouwput tijdens de bouw en een aangenaam binnenklimaat en een “gaatjesplafond” (voor een aangenamere luchttoestroming binnen).

Vervolgstappen
We hebben met Ulf Hackauf van The Why Factory en Annemie Tormans en Jan Bel van Stad Antwerpen uitgebreid het ontwerp besproken waar vervolgens weer een reeks goede ideeën naar voren kwamen.

De vervolgstappen hebben wij op deze manier samen gedefinieerd. We willen nog heel veel optimaliseren en kijken uit naar een voortzetting van het project op verschillende niveaus: We zijn erg nieuwsgierig naar hoe het gebouw zich in combinatie met luchtstromen zou “gedragen”. Dit kan door het toetsen van de maquette in een windtunnel inzichtelijk worden gemaakt. Ook willen we dit onderzoek verder verdiepen om de conclusies ook gebruikelijk te maken voor vakgenoten.

Graag tot na de zomer, we houden je op de hoogte!

Lees hier meer over Clean Air Schools.

De voortgang van de workshop kun je hier volgen:

http://www.atelierpro.nl/nl/blog/134/case-study-clear-air-schools

http://www.atelierpro.nl/nl/blog/139/clean-air-schools-pressure-cooker

Op Facebook kun je het project liken zodat je op de hoogte blijft.